Πεπτικό σύστημα

Οξεία γαστρεντερίτιδα

Πρόκειται για μία από τις πιο συχνές αιτίες νοσηρότητας στην παιδική ηλικία. Η νόσος (Οξεία γαστρεντερίτιδα) απαντά όλο το έτος, με αυξημένη συχνότητα τους καλοκαιρινούς μήνες (όπου εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα οι εντεροιοί).

Η οξεία γαστρεντερίτιδα οφείλεται είτε σε ιούς είτε σε μικρόβια, αλλά τις περισσότερες φορές (70-90% των περιπτώσεων) προκαλείται από ιώσεις.

Το κύριο σύμπτωμα για την οξεία γαστρεντερίτιδα, είναι οι διαρροικές, συνήθως υδαρείς κενώσεις, με ή χωρίς εμέτους, κοιλιακό άλγος και πυρετό. Συχνά όμως οι κενώσεις μπορεί να περιέχουν βλέννη ή και πρόσμιξη αίματος.

Στις περιπτώσεις όπου παρατηρείται αίμα και/ή βλεννη στις κενώσεις, πυρετός, χρειάζεται πάντα παιδιατρική εκτίμηση γιατί αυξάνονται πολύ οι πιθανότητες να είναι μικροβιακό το αίτιο της γαστρεντερίτιδας. Επίσης όσο μικρότερη είναι η ηλικία του παιδιού τόσο πιο στενή παρακολούθηση πρέπει να υπάρχει από τον παιδίατρο, διότι π.χ ένα βρέφος λόγω μειωμένης λήψης υγρών και ταυτόχρονα σημαντικής απώλειας (από διάρροιες/εμέτους) μπορεί πολύ γρήγορα να αφυδατωθεί, σε σχέση με ένα μεγαλύτερο παιδί. Η αντιμετώπιση σε αυτή την περίπτωση είναι νοσηλεία του παιδιού στο νοσοκομείο για υποστήριξη με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. 

Η αντιμετώπιση για την οξεία γαστρεντερίτιδα είναι υποστηρικτική και διαιτητική.

Στις περιπτώσεις όπου το παιδί έχει και εμετούς εξαιρετικά σημαντικό για την έκβαση της νόσου είναι η στέρηση υγρών για 2 ώρες!! (είναι το πιο συχνό λάθος που κάνουν σχεδόν όλοι οι γονείς, λόγω της ανησυχίας τους για αφυδάτωση, να δίνουν νερό λίγα λεπτά ή και αμέσως μετά τον έμετο).

Μην δώσετε απολύτως τίποτα στο παιδί να πιεί για 2 ώρες από τον τελευταίο έμετο. Μετά δώστε του να πιεί μία κουταλιά της σούπας νερό και περιμένετε 5-10 λεπτά και μετά μπορείτε να αρχίσετε με μικρές ποσότητες υγρών.

Αν μετά από μία ώρα που χορηγήσατε ξανά υγρά το παιδί δεν κάνει πια εμέτους, τότε μπορείτε σταδιακά!! να προσπαθήσετε επανασίτιση του παιδιού.

Όσον αφορά τη διατροφή του παιδιού στην οξεία γαστρεντερίτιδα, παρόλο που τα νεότερα δεδομένα λένε για ελεύθερη δίαιτα στις εντερίτιδες, διαιτητικές οδηγίες όπως ρύζι, μακαρόνι, κοτόπουλο (βραστό) γαλοπούλα (βραστή) φρυγανιά, πατάτα, μπανάνα, μήλο με ταυτόχρονη αποφυγή γαλακτοκομικών, λαχανικών, φρούτων (πλήν των προαναφερθέντων) μπορούν σημαντικά να βοηθήσουν.

  • Αντιδιαρροικά και Αντιεμετικά φάρμακα ΔΕΝ έχουν θέση στην Παιδιατρική πράξη!!

Στοματίτιδες

Οι λοιμώξεις της στοματικής κοιλότητας είναι συχνές στα βρέφη και στα παιδιά και συνήθως οφείλεται σε ιούς ή μύκητες.

Στα μικρά βρέφη

Η πιο συνηθισμένη στοματίτιδα στα μικρά βρέφη είναι η στοματίτιδα από μύκητες. Είναι συχνή σε βρέφη που σιτίζονται με ξένο γάλα και οφείλεται κυρίως σε μη καλά αποστειρωμένα μπιμπερό. Μπορεί επίσης να προκληθεί μετά από χορήγηση αντιβιοτικών.

Η αντιμετώπιση συνιστάται σε χορήγηση τοπικών αντιμυκητιασικών.

Στα μεγαλύτερα παιδιά

Στα μεγαλύτερα παιδιά, η συχνότερη ουλοστοματίτιδα είναι η Αφθώδης ή Ερπητική.

Η οξεία ερπητική ουλοστοματίτιδα (οφειλόμενη κυρίως από τον ιό του απλού έρπητα) προκαλεί επώδυνα έλκη που εντοπίζονται στα ούλα ή και στο βλεννογόνο των παρειών. Απαντάται σε παιδιά συνήθως μικρότερα των 3 ετών και συχνά συνοδεύεται από υψηλό πυρετό, κακουχία, δυσχέρεια σίτισης και κακοσμία αναπνοής. 

Θεραπεία δυστυχώς δεν υπάρχει λόγω οτι είναι μία ιογενής νοσός και η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική.

Ανακουφίζουμε τα παιδιά με παυσίπονο και προσέχουμε τη διατροφή τους να μην περιέχει κυρίως ξινές τροφές (λεμόνια, πορτοκάλια, ξύδι κτλ.).

Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ)

Πρόκειται για παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο.

Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) ανάλογα με το βαθμό της, μπορεί να καταλήξει στο στοματοφάρυγγα ή στη στοματική κοιλότητα. Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) δεν αποτελεί νόσο αλλά σύμπτωμα που απαντάται σε όλες τις ηλικίες, συχνότερα όμως στη βρεφική ηλικία, όπου τις περισσότερες φορές πρόκειται για μια φυσιολογική κατάσταση, λόγω προσωρινής ¨φυσιολογικής χαλάρωσης¨ της βαλβίδας που βρίσκεται μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου (κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας). Αυτή η χάλαση του σφιγκτήρα με την πάροδο των μηνών (κυρίως τους πρώτους 6 μήνες ζωής, σπάνια και μέχρι 12 μηνών) αποκαθίσταται αυτόματα.

Έτσι τα περισσότερα νεογέννητα έχουν μικρές και ανώδυνες αναγωγές (μικρή ποσότητα γάλακτος), πράγμα που ανησυχεί πολλούς γονείς, πρόκειται όμως για κάτι τελείως φυσιολογικό.

 

Η αντιμετώπιση είναι καθυσηχασμός και παρακολούθηση του παιδιού. Σε πιο βαριές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί αλλαγή γάλακτος (εφόσον το βρέφος σιτίζεται με ξένο γάλα) ή διαιτιτικές οδηγίες στη μητέρα (εφόσον πρόκειται για αποκλειστικά θηλάζον βρέφος).

Μπορεί κάποιες φορές η Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση να εκδηλώνεται και με εμέτους (μεγάλη ποσότητα γάλακτος), όμως σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται πάντα επικοινωνία με τον παιδίατρο, διότι τις πρώτες εβδομάδες ζωής υπάρχει μία κατάσταση που λέγεται Υπερτροφική πυλωρική στένωση και προβάλλει με εμέτους-κυρίως ρουκετοειδείς (μεγάλοι έμετοι που πετιούνται μακριά σαν ρουκέτα). Είναι επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται χειρουργική αποκατάσταση.

Ομφαλοκήλη

Πρόκειται για αρκετά συχνή ανωμαλία στα νεογέννητα. Η ομφαλοκήλη, οφείλεται σε μία βλάβη στη διαμόρφωση του κοιλιακού τοιχώματος, με αποτέλεσμα την πρόπτωση τμήματος του εντέρου στην περιοχή του ομφαλού. Η ομφαλοκήλη γίνεται περισσότερο εμφανής κατά την διάρκεια του κλάματος.

Πρόκειται για κατάσταση που ανησυχεί τους γονείς, αλλά στην ουσία πρόκειται για μία αθώα, μη επείγουσα κατάσταση, διότι δεν υπάρχει πιθανότητα περίσφιξης και υποχωρεί κατά κανόνα -αυτοιάται- στον πρώτο 1-1,5 χρόνο.

Βουβωνοκήλη

Πρόκειται για διόγκωση στη βουβωνική χώρα (περιοχή όπου η κοιλιά ενώνεται με τη βάση του μηρού). Οφείλεται στη δίοδο τμήματος του εντέρου μέσα από ένα άνοιγμα στη βουβωνική περιοχή. Στα αγόρια μπορεί η κήλη να επεκταθεί μέχρι το όσχεο.

Εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια καθώς και στα πρόωρα νεογέννητα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά κυρίως εμφανίζεται στον πρώτο χρόνο ζωής.

Η διόγκωση γίνεται περισσότερο αντιληπτή κατά τη διάρκεια κλάμματος και βήχα.

Σε αντίθεση με την ομφαλοκήλη, η βουβωνοκήλη αντιμετωπίζεται πάντα χειρουργικά λόγω μεγάλου κινδύνου περίσφιξης. Τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει ένα παιδί με περισφιγμένη βουβωνοκήλη είναι αιφνίδια έντονη ανησυχία, εμέτους, ενώ η διόγκωση γίνεται πολύ σκληρή. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Κοιλιοκάκη

Αποτελεί συχνή νόσο με συχνότητα που κυμαίνεται από 1/100-1/200 άτομα στο γενικό πληθυσμό.

Η Κοιλιοκάκη ορίζεται ως δυσανεξία του οργανισμού (κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται) στη γλουτένη.

Η κοιλιοκάκη συνδέεται σε αυξημένη συχνότητα με μερικές παθήσεις κυρίως αυτοάνοσες, όπως Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, Αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, Αυτοάνοση ηπατίτιδα κ.α.

Πρόκειται για ένα ¨πολυπαραγοντικό¨ νόσημα, δηλαδή για ένα νόσημα που οφείλεται σε γενετικούς (παιδιά που έχουν την προδιάθεση από όταν γεννιούνται να αναπτύξουν τη νόσο) αλλά και σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (πιο σημαντικός παράγοντας είναι η πρόσληψη γλουτένης, πρωτείνης που βρίσκεται κυρίως στα δημητριακά, το κριθάρι και τη σίκαλη) με αποτέλεσμα την φλεγμονή του εντέρου.

Η Κοιλικοκάκη εκδηλώνεται με ποικιλία κλινικών ευρημάτων και συμπτωμάτων. Πρόκειται για νόσο που υποδιαγιγνώσκεται σημαντικά, λόγω ότι οι περιπτώσεις ¨κλασικής κοιλιοκάκης¨ με τα τυπικά της συμπτώματα αντιπροσωπεύει μόνο την κορυφή του παγόβουνου.

Η κλασική κοιλιοκάκη εκδηλώνεται χαρακτηριστικά με χρόνια διάρροια, μετεωρισμό κοιλιάς και ανεπαρκή πρόσληψη ή απώλεια βάρους.

Η άτυπη κοιλιοκάκη χαρακτηρίζεται από ¨εξω-εντερικές¨ εκδηλώσεις, δηλαδή από εκδηλώσεις που στα μάτια των γονιών δεν μπορούν να συνδεθούν με φλεγμονή του εντέρου όπως κοντό ανάστημα, δερματίτιδα, διαταραχές των δοντιών, ηπατίτιδα, αλωπεκία, χρόνια κόπωση, νευρολογικές διαταραχές, διαταραχές του αίματος-με πιο συχνή την σιδηροπενική αναιμία που δεν ανταποκρίνεται στην θεραπεία με σίδηρο.

Αυτή η μορφή της κοιλιοκάκης (η άτυπη) είναι και η πιο συχνή μορφή! Είναι εύκολα αντιληπτό λοιπόν πως έχουμε σήμερα πάρα πολλά παιδιά με κοιλιοκάκη που παραμένουν αδιάγνωστα!

Υπάρχει και η σιωπηλή κοιλιοκάκη, όπου τα άτομα αυτά είναι ασυμπτωματικά (δεν έχουν κανένα σύμπτωμα συμβατό με τη νόσο!) και η διάγνωση μπαίνει από τις θετικές ειδικές ορολογικές εξετάσεις της νόσου (πρόκειται για μια εξέταση αίματος). Οι ασθενείς αυτοί υποβάλλονται σε αυτή την εξέταση αν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου (όπως αναφέρθηκε πριν, άτομα κυρίως με αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και κάποια σύνδρομα που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για τη νόσο).

 

Η θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι η δια βίου αυστηρή στέρηση των τροφών που περιέχουν γλουτένη. Η διατροφή πρέπει να ρυθμίζεται από εξειδικευμένο στην κοιλιοκάκη διαιτολόγο.

Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί να τεθούν σε δίαιτα για όλη τους τη ζωή παιδιά που δεν παρουσιάζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα και είναι καθόλα υγιείς;

Η απάντηση είναι απλή και συνίσταται ότι στις επιπλοκές της κοιλιοκάκης μεταξύ των άλλων (στενώσεις του εντέρου, οστεοπόρωση, υποτροπιάζουσα παγκρεατίτιδα) περιλαμβάνεται και η κακοήθεια του λεπτού εντέρου, κατάσταση η οποία αντιστρέφεται όταν το παιδί τεθεί στην ειδική δίαιτα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο της σοβαρής αυτής επιπλοκής σε επίπεδα όπως αυτά του γενικού πληθυσμού.

Δυσκοιλιότητα

Δυσκοιλιότητα ορίζεται συνήθως ως λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα (με εξαίρεση τα θηλάζοντα βρέφη, τα οποία μπορεί να έχουν φυσιολογικά έως και 1 κένωση την εβδομάδα). Συνήθως σχετίζεται με σκληρά κόπρανα ή δυσκολία αφόδευσης.

Η δυσκοιλιότητα αποτελεί σχετικά συχνό πρόβλημα, αφού απασχολεί το 1-3% των παιδιών προσχολικής ηλικίας και λίγο λιγότερο τα παιδιά σχολικής ηλικίας. Αποτελεί κυρίως πρόβλημα των παιδιών αναπτυγμένων χωρών, στις οποίες το άμυλο και οι φυτικές ίνες αντικαταστάθηκαν από ζάχαρη, λίπος και πρωτεΐνες.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων (>95%) η δυσκοιλιότητα στα παιδιά είναι λειτουργική (δηλαδή δεν συμβαίνει λόγω κάποιου οργανικού προβλήματος του παιδιού). Πρόκειται για κατάσταση, όπου το παιδί <<δεν θέλει>> στην αρχή να αποχωριστεί τις κενώσεις. Το παιδί όμως μπαίνει έτσι σε ένα φαύλο κύκλο, κατά τον οποίο η αναβολή της αφόδευσης οδηγεί σε στάση κοπράνων στο έντερο με αποτέλεσμα να προκαλείται επώδυνη αφόδευση, την οποία θέλει να αναβάλει.

Στις περιπτώσεις όπου η δυσκοιλιότητα είναι χρόνια (δηλαδή διαρκεί περισσότερο των τεσσάρων εβδομάδων) πρέπει να αποκλειστεί κάποιο οργανικό αίτιο (περίπου 5% των περιπτώσεων), όπως ενδοκρινολογικά νοσήματα, κυρίως τον υποθυρεοειδισμό, συστηματικές παθήσεις, όπως η κοιλιοκάκη και πολύ σπανιότερα κάποια νευρομυικά νοσήματα και τυχόν ανατομικές διαταραχές του εντέρου.

 

Η θεραπεία της δυσκοιλιότητας αντιμετωπίζεται ανάλογα με το αίτιο που την προκαλεί.

Στο πλείστο των περιπτώσεων αντιμετωπίζουμε την οξεία φάση με υπόθετα γλυκερίνης ή υποκλυσμούς (κλύσμα) για παιδιά μεγαλύτερα των 2 ετών για 1-2 μέρες. Κατόπιν στη χρόνια δυσκοιλιότητα απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία με φάρμακα (από 2 έως και 6 μήνες).

Εν συνεχεία σημαντικό βήμα είναι η εκμάθηση του παιδιού. Ως εκμάθηση εννοούμε το παιδί να κάθεται στην τουαλέτα σε καθορισμένες χρονικές στιγμές (κυρίως μετά τα γεύματα για περίπου 10 λεπτά) και πάντα να επιβραβεύεται όταν ανταποκρίνεται.

Το σημαντικότερο όμως κομμάτι στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας είναι η διατροφή του παιδιού!

  • Αυξήστε τις τροφές σε φυτικές ίνες. Αυτό σημαίνει περισσότερα φρούτα και λαχανικά (τα ακτινίδια, τα δαμάσκηνα και τα φυλλώδη λαχανικά είναι αυτά με τις περισσότερες φυτικές ίνες), περισσότερα δημητριακά ολικής άλεσης (σε οποιαδήποτε μορφή, είτε μέσω του πρωινού τους γεύματος, σε ένα μπολ με γάλα, είτε μέσω του ψωμιού.
  • Αυξήστε τη χορήγηση υγρών (κυρίως πίνοντας περισσότερο νερό, αλλά και με την πρόσληψη φυσικών χυμών).
  • Περιορίστε τα τρόφιμα που επιδεινώνουν το πρόβλημα, όπως τα μακαρόνια, το ρύζι, το ψωμί, οι πατάτες, η μπανάνα, το μήλο.
  • Αποφύγετε την υπερκατανάλωση γάλακτος.

Τέλος παρακινήστε το παιδί να ασκηθεί. Η αύξηση της δραστηριότητας βοηθά προκειμένου να ενισχυθεί η κινητικότητα του εντέρου.

  • This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.